Küresel İklim Değişikliğinde Bakterilerin Rolü ve Sürece İnsanların Etkisi

Dr. Cumhur Avşar, Küresel İklim Değişikliğinde Bakterilerin Rolü ve Sürece İnsanların Etkisi konusu ile ilgili olarak yaptığı değerlendirmede bakterilerin, başta toprakta olmak üzere azotun oksitlenmiş formlarından olan nitratı, azotun gaz halindeki formlarına indirgeyerek, atmosferde yaklaşık %78 oranında bulunan N2’ye dönüştürmekte olduğunu vurguladı.

Avşar, açıklamasında; “Bu dönüşümü bakteriler, sentezledikleri enzimlerle gerçekleştirmektedir, bu dönüşüm sırasında eğer Nitroz oksid redüktaz enzimi bakteride yoksa, atmosfere N2 gazı yerine Nitroz oksid (N2O) gazı yayılacaktır. Biyolojik olarak bu gazın yayılımını önleyecek tek faktör, Nitroz oksid redüktaz enzimine sahip bakterilerin ortamda var olmasıdır” ifadelerine yer verdi.

NİTROZ OKSİD GAZI NEDİR?
Nitroz Oksid Gazı’nın ne olduğuna da değinen Dr. Cumhur Avşar; “Kyoto protokolleri tarafından 6 adet sera gazından biri olarak gösterilen Nitroz Oksid, en önemli sera gazları olan Karbondioksit (CO2)’den yaklaşık 300 kat ve Metandan yaklaşık 15 kat çok daha fazla sera etkisi göstermekte ve ozon tabakasında direkt silinme/delinmeye yol açmaktadır. Ürkütücü olan durum, bu gazın atmosferdeki konsantrasyonunun her yıl %0.25 oranında artması olarak gösterilmektedir. Endüstriyel devrimden önce, bu gazın atmosfere yayılımı sadece volkanik aktiviteler ve bakteriler aracılığıyla gerçekleştiği rapor edilmiştir. Ancak endüstriyel devrimden sonra özellikle sentetik gübrelerin artması, insanların tarım arazilerinden çok daha fazla verim elde etmek için aşırı gübre kullanmasıyla, topraktaki bakteri florasında değişimler ve bunu takiben atmosferde Nitroz oksid konsantrasyonunun her geçen gün artışıyla sonuçlanmaktadır.” diye konuştu.

KONU ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR YAPILIYOR
Özellikle son birkaç yılda yurtdışında bu konu üzerine araştırmacıların yoğunlaştığının altını çizen Avşar, farklı ülkelerden araştırmacıların yüksek maliyetli ortak projelerle detaylı çalışmalara odaklandığını, ülkemiz adına bu konuda çalışma, Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümünden Prof. Dr. Sümer Aras danışmanlığında Doktora tez çalışması kapsamında kendisi tarafından yapıldığını kaydetti.

SİNOP’TAKİ NUMUNELERDE DE KÜRESEL ISINMAYA ETKİSİ ORTAYA ÇIKTI
Avşar, elde edilen verilere göre Sinop, Samsun ve Kastamonu bölgelerinden farklı tarım alanlarından toprak örnekleri üzerine çalışmaların planlandığını, ilgili toprak örneklerindeki bakteri komunitesinin sahip olduğu topraktaki kullanılabilir nitrat azotunu, gaz halindeki azota indirgeyen gen oranlarının belirlenmiş ve alınan örneklerin %40’ının potansiyel olarak atmosfere Nitroz oksid gazını yaydığı ve bu şekilde küresel ısınmaya katkı sağladığı gözlendiğini söyledi.

Bu veriler ışığında özellikle azot ve/veya nitrat gübre kullanımına bağlı olarak değişen bakteri komunite yapısının yol açtığı küresel değişime dikkat edilmesi gerektiğinin altını çizen Dr. Cumhur Avşar, gübre kullanımı açısından tarım alanları yönetiminin bilinçlendirilmesi gerektiğinin önemine dikkat çekti.